|
Cwestiwn 1 - Yn eich barn chi,
a yw Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg yn cyfrannu at y
deilliannau a’r targedau a nodir yng Nghynllun Strategol y
Gymraeg mewn Addysg Llywodraeth Cymru?
|
|
Cyfyngedig ac anwastad. Y rheswm am y farn hon yw bod natur ac
ansawdd y broses o lunio’r Cynlluniau yn amrywio’n
eithafol ar draws yr ALlau. Ac eithrio ambell enghraifft o arfer
dda, nid yw’r broses o lunio’r cynlluniau yn cynnwys
mewnbwn gan yr holl rhanddeiliad sy’n ddisgwyliedig i
gyfrannu tuag at weithrediad y cynllun.
Mewn
llawer iawn o ALLau nid yw’r Cynllun wedi ei brif-lifo o gwbl
gyda gwaith a pholisïau cyffredinol yr ALL.
Mewn
rhai ALLau, nid yw awdur y cynllun na’r prosesau sydd ynghlwm
wrth ei lunio yn hysbys i ysgolion sy’n darparu addysg
cyfrwng Cymraeg a dwyieithog o fewn yr ALL.
Os
gysylltir y Cynlluniau Strategol y Gymraeg mewn Addysg gyda
Strategaeth Addysg Cyfrwng Cymraeg y Llywodraeth, mae yna le I amau
nad yw’r Strategaeth honno bob amser yn cael ystyriaeth lawn
yng ngwaith ar draws AdAS a’r Llywodraeth.
|
|
Os ydych o’r farn
nad yw Cynlluniau Strategol
Cymraeg mewn Addysg yn cyfrannu ddigon, sut y gellir datrys
hyn?
|
|
Wrth gymeradwyo Cynllun
pob ALL, dylid rhoi ystyriaeth llawer mwy amlwg a threiddgar i
ansawdd a chynhwysiant y prosesau sydd ynghlwm wrth lunio’r
Cynllun.
Dylid
mabwysiadu’r un fath o ddyfnder a manylder pan yn mesur
llwyddiant y cynlluniau hefyd.
|
|
Cwestiwn 2 - Yn
eich barn chi, a yw Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg yn
sicrhau’r newidiadau angenrheidiol mewn awdurdodau lleol, neu
a allant wneud hynny (er enghraifft, sicrhau eu bod yn darparu ar
gyfer unrhyw gynnydd yn y galw am addysg Gymraeg)?
|
|
Yr
un mor bwysig â medru sicrhau twf yw’r angen am ffocws
ar sicrhau cadarnhau’r ddarpariaeth lle mae eisoes yn bodoli.
Mewn rhai ardaloedd o Gymru mae’n gymaint o ymdrech i
amddiffyn y ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg a dwyieithog ag yw
i’w datblygu i ateb y galw cynyddol mewn rhai ardaloedd
eraill.
|
|
Os ydych o’r farn
nad yw Cynlluniau Strategol
Cymraeg mewn Addysg yn sicrhau newidiadau, neu na allant wneud
hynny, sut y gellir datrys hyn?
|
|
Mae angen ailystyried
ffocws y Cynlluniau i gynnwys yr angen i sicrhau amddiffyn y
ddarpariaeth yn ogystal ag i’w datblygu yn unol ag
amgylchiadau lleol pob ALL unigol.
|
|
Cwestiwn 3 - Beth
yw eich barn ar y trefniadau ar gyfer pennu targedau; monitro;
adolygu; cyflwyno adroddiadau; cymeradwyo a chydymffurfio â
gofynion Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg (a rôl
awdurdodau lleol a Llywodraeth Cymru yn y cyswllt hwn)?
|
|
Gweler yr ymateb i Gwestiwn 1 uchod.
Yn y
mwyafrif o achosion, proses ynysig yw llunio’r Cynllun. Ni
gynhwysir rhan ddeiliaid yn llawn o bell ffordd. Nid yw sefydliadau
yn ymwybodol o’r Cynllun na’r targedau na’u
rôl hwythau yng ngweithrediad y cynllun.
Mae
yna ychydig iawn o achosion o arfer dda lle mae’r Cynllun
wedi ei integreiddio’n llwyr a lle mae pob rhan ddeiliad yn
rhan llawn o’i lunio, ei weithredu ac yn atebol am y
deilliannau.
|
|
Os ydych o'r farn bod problemau yn y maes hwn,
sut y gellir eu datrys?
|
|
Gweler ymateb i
Gwestwin 1.
|
|
Cwestiwn 4 - Yn eich barn chi,
a yw Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg yn amlygu
rhyngweithio effeithiol rhwng strategaeth addysg Gymraeg
Llywodraeth Cymru a deddfwriaeth a pholisïau perthnasol
eraill*?
(*er enghraifft, polisi cludiant ysgolion; rhaglen Ysgolion yr
Unfed Ganrif ar Hugain; y datganiad polisi - Iaith fyw:iaith byw;
Dechrau’n Deg; polisi cynllunio)?
|
|
Yn
anffodus, dros y 18 I 24 mis diwethaf, cafwyd enghreifftiau amlwg
nad oedd gwahanol is adrannau o fewn ADAS yn sicrhau bod
egwyddorion y Cynlluniau a’r Strategaeth Addysg Cyfrwng
Cymraeg yn cael ystyriaeth lawn a gweithredol yng ngweithrediad
beunyddiol yr is-adrannau hyn.
|
|
Os ydych o'r farn bod problemau yn y maes hwn,
sut y gellir eu datrys?
|
|
Dylid
ystyried penodi/adnabod uwch swyddog o fewn AdAs gyda’r grym
I sicrhau bod pob gwas sifil o fewn AdAS yn llawn ymwybodol
o’r Cynllun, y Strategaeth a phob polisi arall sy’n
ymwneud â’r iaith Gymraeg. Trwy hynny, dylai’r
uwch swyddog hwn fod yn atebol am yr agwedd greiddiol hon o waith
yr Adran.
|
|
Cwestiwn 5 - Yn
eich barn chi, a yw canlyniadau’r Cynlluniau Strategol
Cymraeg mewn Addysg yn sicrhau canlyniadau teg i bob disgybl, gan
gynnwys er enghraifft, disgyblion cynradd / uwchradd; plant o
gartrefi incwm isel?
|
|
Na.
Mewn
rhai ardaloedd lle mae yna ymdrech annigonol i amddiffyn y
ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg, mae hawliau rhai disgyblion yn y
sector uwchradd yn cael eu herydu.
|
|
Os ydych o’r farn
nad yw canlyniadau’r Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg yn sicrhau
canlyniadau teg, sut y gellir datrys hyn?
|
|
Gweler ymateb i Gwestiwn 2.
|
|
Cwestiwn 6 - Os byddai'n rhaid
ichi wneud un argymhelliad i Lywodraeth Cymru o'r holl bwyntiau
rydych wedi'u nodi, beth fyddai'r argymhelliad hwnnw?
|
|
Gweler ymatebion i’r
cwestiynau uchod
|
|
Cwestiwn 7 - A oes gennych
unrhyw sylwadau neu faterion eraill yr hoffech eu codi na soniwyd
amdanynt yn y cwestiynau penodol?
|
|
|